Palmiye meyvesinden elde edilen bitkisel bir yağ olan palm yağı, gıdalardan kozmetik sektörüne kadar pek çok alanda kullanılır. Bununla beraber palm yağının belli başlı zararları, bu yağın kullanılmasını sakıncalı kılar. Peki palm yağı neden zararlı görülür, palm yağı içermeyen alternatif ürünler nelerdir? Bu yazımızda palm yağının zararlarını konu edindik.
Palm Yağı Nedir?
Palmiye yağı, Afrika yağ palmiyesinin meyvelerinden elde edilen bitkisel bir yağ çeşididir. Yüksek verimliliği nedeniyle başta Endonezya ve Malezya olmak üzere tropikal bölgelerde yetiştirilir. Hem meyvenin etli kısmından hem de çekirdeğinden yağ çıkarılır. Rafine edildikten sonra ise gıda ve endüstriyel ürünlerinde kullanıma hazır hâle getirilir.
Palm yağının üretim süreci ise hasatla başlar. Meyve demetleri buharda sterilize edilir ve ardından sıkılarak ham yağ çıkarılır. Çıkan ham yağ, rafinasyon işlemlerinden geçirilir. Sonunda da tüketime hazır hâle gelecek şekilde işlemler yapılır. Palm yağının tehlikesine yönelik algılar da çoğunlukla üretim yöntemlerinden ve yağ içeriğinden dolayıdır. Bu konunun da detaylarını sizin için irdeledik.
Palm Yağı Zararlı Mı?
Palm yağının zararlı olduğuna dair ilk duyumlar, 2000’lerin ortasında işlenmiş gıdalardaki yüksek doymuş yağ oranı ve ormansızlaştırma haberleri ile ortaya çıktı. Palm yağının yüksek orandaki doymuş yağ içeriği, direkt olarak sağlık açısından riskli ürün kategorisinde değerlendirmesine yol açtı. Ayrıca palm yağının üretiminde, yasa dışı şekilde yapılan ormansızlaştırma ve çevresel tahribat da sürdürülebilirlik açısından eleştirilmişti.
Palm yağı zararı denildiğinde ise kalp-damar sağlığı açısından potansiyel riskler öne çıkar. Peki akıllarda soru işareti yaratan palm yağı zararları denince hangi riskler öne çıkar?
Palm Yağı Zararları Nelerdir?
Palm yağının sağlık açısından risklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kalori ve yağ oranını yükselttiği için kilo alımını hızlandırabilir,
- LDL kolesterolü yükselterek kalp-damar hastalıklarının görülme riskini artırabilir,
- Isıtıldığında, kanserojen etkisine sahip glisidol üretir,
- Vitamin ve antioksidan katkısı açısından diğer bitkisel yağlara göre daha az koruyucu bileşen içerir,
- Üretim ve işleme sırasında zararlı görülen 3-MCPD ve glisidil esterler gibi zararlı bileşikler oluştuğundan, böbrek rahatsızlığı ve kanser riskini tetikleyebilir.
Palm yağı zararlarıyla bilinmesine rağmen tamamen dezavantajlı bir ürün değil. Diğer bitkisel yağlar gibi palm yağının da ölçülü miktarda tüketilebilir olduğu belirtilir. Yine de yüksek sıcaklıkta işlenmiş ve paketlenmiş gıdalardaki palm yağının riskli bir tercih olduğunu da belirtmek gerekir. Bundan dolayı palm yağı içermeyen veya alternatif bitkisel yağlar, beslenme açısından çok daha faydalı bir seçim olacaktır.
Palm Yağı Nerelerde Kullanılır?
Palm yağının gıda ürünlerinden kullandığımız temizlik malzemelerine kadar pek çok üründe yer aldığını söylemek mümkün. Paketlenmiş gıdalar, kozmetik ürünler ve temizlik malzemeleri, palmiye yağının başlıca kullanıldığı alanlardır. Palm yağı bulunan ürün gruplarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Gıda Ürünleri
Palm yağı, hazır çorbalarda ve soslarda kıvamı artırmak için kullanılır. Ayrıca dondurma ve kremalarda erimeyi geciktirir. Bu da bu ürünlere ağızda daha pürüzsüz ve kremsi bir doku kazandırır. Ayrıca margarin ve kızartma yağı üretiminde, yağa istenen katı yapıyı vermek için tercih edilir. Genel olarak gıdalarda kullanılan palm yağı ürünleri şöyledir:
- Margarinler ve Pişirme Yağları
- Dondurma ve Kremalar
- Bazı Fındık ve Fıstık Ezmeleri
- Hazır Çörekler ve Pastane Ürünleri
- Hazır Noodle ve Bazı Makarna Çeşitleri
- Cipsler, Mısır Çerezi ve Fındık-Fıstık Ezmesi Gibi Atıştırmalıklar
- Toz Formdaki Bebek Mamaları
- Çikolata ve Kaplamalı Şekerlemeler
Kozmetik Ürünler
Palm yağı, nemlendirici özelliğine sahip olarak cilt bakımında sıkça tercih edilir. Köpürme ve yumuşatma etkisiyle sabun ve şampuanlarda yaygın şekilde kullanılır. Genel olarak sabunlar, duş jelleri, şampuanlar, losyonlar, güneş kremleri gibi pek çok kozmektikte palm yağı içeriğine rastlanabilir.
Temizlik Ürünleri
Palm yağı türevlerine yer veren temizlik ürünleri de mevcuttur. Palm yağının türevleri, deterjanlarda ve temizlik ürünlerinde köpürme, yağ çözme ve kalıntı bırakmama özellikleri nedeniyle tercih edilir.
İşlenmiş gıda ve kızartma yağlarında çoğunlukla palmiye yağı yer alsa da palm yağı içermeyen gıdalar, temizlik ve kozmetik ürünleri de vardır.
Palm Yağı İçermeyen Ürünler ve Özellikleri
Palm yağı içermeyen ürün bilgisini, doğrudan ürünün etiketinden öğrenebilirsiniz. Palm yağı ibaresi dışında palm kernel oil (palmiye çekirdeği yağı) ve vegetable oil (bitkisel yağ) ibareleri de palm yağı katkısını ifade eder. Etikette sadece vegetable oil yazıyor ve hangi yağın kullanıldığı belirtilmiyorsa bu çoğu zaman palm yağına işaret eder.
Palm yağı içermeyen ürünler ise genellikle sağlıklı içerikleriyle öne çıkarlar. Genel olarak bu ürün grupları ve özellikleri şu şekilde:
- Fındık-Fıstık Ezmesi ve Kreması
Katkısız, yalnızca kuruyemiş ve doğal tatlandırıcılarla üretilen bu ezmelerde palm yağı kullanılmaz. Ayrıca bu ürünler, sağlıklı yağ asitleri açısından da zengindir. Pinduk Palm Yağı İçermeyen Fındık Kreması ürünlerini rahatlıkla tercih edebilirsiniz.
- Atıştırmalık Barlar, Çikolatalar ve Krakerler
Palm yağı yerine ayçiçeği yağı ya da zeytinyağı kullanılan protein bar, çikolatalar ve kraker ürünleri daha temiz içerik sunarlar. Ayrıca bazıları trans yağ da içermez.
- Diş Macunları
Diş macunlarında da palm türevleri yerine doğal gliserin kullanılan formüller yer alır.
- Ev Temizlik Ürünleri
Çevre dostu markaların ürettiği, bitki bazlı içeriklerle hazırlanan deterjan ve temizleyicilerde palm yağı bulunmaz. Bu ürünler, çevre ve insan sağlığı açısından daha güvenlidir.
- Doğal Sabun ve Şampuanlar
Bitkisel yağlar (zeytinyağı, hindistan cevizi yağı gibi) baz alınarak üretilen sabun ve şampuanlar, cilde zarar veren katkı maddeleri yerine besleyici içerikleriyle öne çıkar.
Palm yağı zararlı mı, zararları ve olası riskleri nelerdir sorularını cevapladık. Pinduk Blog sayfamız üzerinden merak ettiğiniz diğer soruların cevabını da bulabilirsiniz.